Katholieken 

Joanne Bray

Internationaal referentiepersoon voor de bevrijding van katholieken

Stamford, Connecticut, Verenigde Staten van Amerika

 

De maatschappij stort in. Het is nodig dat overal waar mensen samen komen, gewerkt wordt aan sterke onderlinge relaties, dat organisaties kiezen voor een humaan beleid en streven naar eendracht. We moeten ons verbinden met elke bevrijdingsbeweging en die ondersteunen.

Wat katholieke geschiedenis

Twee duizend jaar geleden leefde een moedige Jood op het platteland van een land dat zuchtte onder een wrede bezetting en begon een bevrijdingsbeweging die naar waarden zocht die voor alle mensen (‘katholiek’) gelden. Het Romeinse keizerrijk vond deze beginselen, die de mens centraal stellen, een bedreiging en executeerde hem wegens verraad. Gedurende driehonderd jaar werden zijn volgelingen, geïnspireerd door zijn visie, vervolgd, gemarteld en gedood vanwege hun verzet tegen de Romeinse keizers.

In de vierde eeuw veranderde dit totaal: het keizerrijk nam het christendom over om het vervolgens te gebruiken om gebied te veroveren, over volkeren te heersen, de rijkdommen, de overheersing en de macht van het rijk uit te breiden en angst te zaaien, mensen aan gehoorzaamheid te onderwerpen en lijdzaamheid onder de christelijke volgelingen te prediken.

Gedurende de vijftiende en zestiende eeuw deden zich twee extra veranderingen voor. Heersende pauzen ondersteunden het tot slaaf maken van alle niet-christenen, eerst in Afrika, en daarna werd er genocide gepleegd op de inheemse volkeren in de ‘nieuwe wereld’, ze werden tot slaaf gemaakt, gekoloniseerd. Ten tweede leidde de overgang van feodalisme naar kapitalisme tot een nieuw pact tussen kerk en staat: het protestantisme. Wedijver om controle en economische macht resulteerde in oorlogen en wraak die de katholieken en hun religie trof.

In de loop van eeuwen weigerden ondertussen moedige leiders (heiligen, hervormers, bevrijders van het z.g. Vaticaan II) om de bevrijdende wortels van het katholicisme los te laten, hoezeer die ook verhuld en verwrongen werden door de heersende belanghebbenden.

Wat wij katholieken te ontladen hebben

Onze HC katholieke bevrijdingsbeweging kan niet om de brute geschiedenis heen van opportunisme die zich genesteld heeft in onszelf, in onze cultuur en religie. Noch kunnen we volhouden om van niks te weten en op afstand te blijven, met een air van morele superioriteit. Die weerhoudt ons van volledige bevrijding voor onszelf en alle mensen.

Ons werk als HC katholieken bevat de volgende dingen:

Maak het veilig.

Ons erfgoed is complex. Om effectief te zijn als cliënt hebben we veiligheid nodig opdat we uiteenlopende vormen van pijn kunnen ontladen die verbonden zijn aan onze identiteit. Voor sommigen van ons is de katholieke kerk als instituut een bron van seksueel of emotioneel misbruik, van genocide, racisme, seksisme en manlijke dominantie, uitbuiting van arbeid, of van homo-onderdrukking. Voor anderen is het een bron geweest van inspiratie en een veilige haven die ons beschermde tegen antikatholieke invloeden en ook tegen onderdrukking van nationalistische, racistische, anti-immigrant en etnische aard, en van klasse-onderdrukking. Onontbeerlijk voor ons zijn respect en aandacht voor de volledige reeks persoonlijke verhalen van ons en van onze families en volkeren.

Contact zoeken met elkaar.

Angst en onderdrukking hebben ons van elkaar gescheiden en ons het gevoel gegeven dat we slachtoffers zijn. We schuilen bij mensen die op ons lijken. Op de korte termijn kan dat nodig zijn om ons veilig te voelen en om vertrouwen te krijgen in ons eigen denken. Echter, om een effectieve bevrijdingsbeweging te krijgen is het nodig dat we onze verinnerlijkte onderdrukking uitdagen, en ook de scheiding die gebaseerd is op de rollen van onderdrukte en onderdrukker. We moeten stoppen met ons te gedragen als slachtoffer.

Onszelf en anderen bevrijden van de rollen van onderdrukte en onderdrukker.

Alle pijn die te maken heeft met ‘goed en slecht’ en ‘de onschuld en het kwaad’ heeft ons met gevoelens van verwarring en schuld opgezadeld. We kunnen volledig aanspraak maken op onze goedheid, we kunnen onze verinnerlijkte onderdrukking en onze onderdrukkerspatronen aanpakken. Afstand nemen, verdeeldheid en jezelf moreel superieur voelen hebben mensen nooit geholpen om zichzelf te bevrijden van onderdrukkerspatronen. Vrijblijvendheid, wishful thinking en alles uit de weg gaan belemmeren evenzeer het werk. Ontladen over onze heftigste worstelingen (vaak geheim gehouden vanwege de angst voor verwijten), en handelen op grond van goed nadenken, zal ons in staat stellen om integer te handelen.

Ontladen over onze vroegste religieuze opvattingen.

De meesten van ons hebben niet ontladen over onze vroegste religieuze opvattingen. Veel van ons zijn cynisch geworden, geloven dat religie weinig nut heeft en zetten ons af tegen de religeuze opvattingen die we als kind hadden. Ik denk dat dit een vergissing is (zie het hoofdstuk ‘Waar komt God vandaan?’ in het boek ‘The Human Situation’ van Harvey Jackins). Veel levens zijn gered door inspirerende, religieuze uitgangspunten: een liefhebbende God, het goede van de schepping, het idee van een hemel, de eenheid van de mensheid, hoop, verbondenheid, het algemeen belang, rechtvaardigheid gekoppeld aan genade. Tegelijkertijd liepen vele levens schade op door angst voor de erfzonde, voor eeuwige verdoemenis en voor een boosaardige, manlijke God. We kunnen nagaan welke opvattingen ons angst hebben aangejaagd en welke ons troost of schijntroost hebben geboden. We kunnen mensen van andere religies met volledig respect benaderen, door de overtuiging te laten varen die eigen is aan ons geloof, namelijk ‘het enige en eeuwig ware geloof te bezitten’. We kunnen onderscheid maken tussen wat menselijk is en wat de gevolgen zijn van een onderdrukkende maatschappij, en ons groeiende begrip van het universum en de hele schepping waarderen.

Opstaan tegen het demoniseren van Joden en andere religieuze groepen.

Anti-Joodse onderdrukking was een van de eerste gevolgen van de vorming van het grote christenrijk in de vierde eeuw. Je daartegen verzetten is noodzakelijk en fundamenteel voor onze bevrijding. Bondgenootschap met Joden kan onze relatie met de Joodse cultuur en religie herstellen. Om onze integriteit terug te winnen, moeten we het mechanisme van ‘de schuld geven’ bestrijden dat zo verbonden is aan anti-Joodse onderdrukking. Dit mechanisme rechtvaardigt elke veroordeling tot zondebok. Het huidige klimaat, waarin zondebokken worden gezocht, biedt katholieken de kans om verkeerde informatie te weerleggen en te weigeren enige religie, groepering of hun volgelingen tot doelwit te maken, om welke reden dan ook.

Het overwinnen van seksisme en het patriarchaat.

Ondanks de inspanning van vrouwen heeft het patriarchaat vijfduizend jaar lang alle westerse religies doordrenkt en gedomineerd, inclusief het katholicisme. Het leiderschap van katholieke vrouwen, hun ervaring en denken zijn gemarginaliseerd. Het zelfvertrouwen van katholieke vrouwen verdient onze aanmoediging. Spoor hen aan om zichtbaar te zijn, zich te laten horen en leiding te nemen. Katholieke vrouwen, die zijn achtergesteld door genocide, racisme, imperialisme, taal- en klasse-discriminatie en onderdrukking op homoseksualiteit, dienen in het middelpunt te staan en het principe ‘vrouw-zijn eerst’ uit te voeren. We moeten allemaal onverzettelijk zijn in het overwinnen van de schaamte, de drang om dingen verborgen te houden, de neiging om te doen alsof en dingen te ontkennen. Dat alles is katholieke vrouwen lange tijd opgedrongen door seksisme en manlijke dominantie. We kunnen ontladen over alle actuele thema’s van vrouwen (waaronder prostitutie, pornografie en seksuele uitbuiting) die voortkomen uit onze onderdrukking als vrouwen. We kunnen nu onder ogen zien hoe het katholieke patriarchaat onze keuze verstoord heeft om al of niet moeder te worden, wat verdeeldheid veroorzaakt onder vrouwen.

De erfenis van de ‘Leer van de ontdekking’ tegenspreken.

De ‘Leer van de ontdekking’ was een serie documenten, uitgevaardigd door twee pauzen in de vijftiende eeuw. Deze documenten legden het fundament voor slavernij, kolonisatie, genocide en imperialisme en gelden nog steeds als wettelijke basis daarvan tot op de dag van vandaag. De meeste katholieken kennen deze geschiedenis niet. Katholieken van Europese komaf moeten de effecten van overheersing en roof onder ogen zien en uitzoeken wat genoegdoening inhoudt. Dat zal vereisen om te luisteren naar mensen van de meerderheid van de werldbevolking (in het bijzonder degenen met Afrikaanse roots) en leden van inheemse volkeren die tot slaaf gemaakt en gekoloniseerd zijn en het doelwit van genocide waren door hun contact met het katholicisme.

Het beëindigen van de onderdrukking op homoseksualiteit.

De hele maatschappij en haar instellingen, inclusief het katholicisme, zijn doorspekt met oude angst voor, en verwarring over nabijheid en seks. Verdraaiing van feiten, ooit begonnen in de vierde eeuw, sloop onze heilige leerstellingen binnen en dat is door ons voor waar aangenomen. Dit heeft tot gevolg dat wij gemakkelijk lesbische vrouwen en homoseksuele mannen tot zondebok veroordelen. Ook maakt dat ons gevoelig voor seksuele manipulatie in de kapitalistische maatschappij. We willen onze volledige menselijkheid en ons vermogen tot contact terug.

Uitwisselen van HC-theorie met katholieke leiders in de wijde wereld.

Velen van ons hebben geen contact met de katholieke gemeenschap wereldwijd en weten niet van katholieken die leiding nemen over klimaatverandering, racisme, armoede en de rechten van immigranten en vluchtelingen. Bevrijdingstheologie in Latijns Amerika heeft de ontwikkeling aangemoedigd van de ontwikkeling van de theologie van Spaans sprekende mensen, zwarte- en Aziatische bevrijdingstheologie. Katholieke geëmancipeerde vrouwen hebben een feministische theologie ontwikkeld, een theologie waarin de vrouw centraal staat en een mujerista-theologie. Deze vrouwen hebben een leidende rol gespeeld in het aan de kaak stellen van seksisme en manlijke dominantie. We kunnen contact leggen met katholieke leiders in de wijde wereld en met hen onze kennis delen over het proces van ontlading en herwaardering.

Gevoelens ontladen van klein en onbeduidendheid zijn en dat je verslagen bent.

Omdat het maatschappelijk systeem steeds meer bezwijkt, zal elke groep op een of andere manier zich verslagen en onbeduidend gaan voelen. Dit is geen reden om geïsoleerd of verlamd te raken. We hebben elkaar, kunnen ons verbonden en veilig weten. We kunnen onze vroegste nederlagen onder ogen zien en tot actie overgaan.

Suggesties voor de HC-gemeenschap

Het is nodig dat iedereen in de HC-gemeenschap gaat ontladen over religie. De bezittende klasse zal alle middelen aanwenden, waaronder religie, om verwarring te zaaien en de realiteit van de op klasse gebaseerde kapitalistische maatschappij te verhullen.

Het is nodig dat counselers weten wie de katholieken wereldwijd zijn. Twee derde van onze katholieke gemeenschap bestaat uit gekoloniseerde volkeren met een geschiedenis van genocide en racisme die grotendeels nog niet aangepakt is.

Het ontladen van vroege herinneringen aan volkeren en culturen die beïnvloed zijn door het katholicisme, als een middel voor bevrijding of als een middel voor onderdrukking, zal ons helpen om alle vormen van onderdrukking te beëindigen.

 

Present Time, No.188 Juli 2017

- - - -


Last modified: 2024-02-03 15:38:38+00