Het aan klasse gerelateerde karakter van oorlog
Uit een toespraak van Harvey Jackins tijdens een HC-workshop in Duitsland, januari 1983
Onze discussies en ontlading over de Tweede Wereldoorlog wil ik in een perspectief plaatsen. Ik ben er erg tevreden over dat de Duitse HC-ers hier hun geschiedenis en hevige angsten onder ogen willen zien en hun pijn ontladen, inclusief hun schuldgevoel. Wat gisteravond gebeurde is precies wat we ons wensen.
Mensen die me daarna aangesproken hebben, leken echter nogal in de war, verwarring die ik misschien kan ophelderen. Tot na de discussie realiseerde ik me niet dat ik hier de enige persoon ben die volwassen was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ieder ander op deze workshop was een klein kind tijdens de oorlog of is erna geboren. Ik denk dat dit me een inzicht geeft dat degenen van erna ontberen. Ik was al een volwassen man en een leider voor de Tweede Wereldoorlog. Ik werd drie keer opgeroepen voor dienstplicht. Maar om verschillende redenen heb ik nooit gediend. Ik bracht een groot deel van de oorlog door met het uitrusten van marineschepen en maakte met mariniers proefvaarten.
De Tweede Wereldoorlog was geen geïsoleerd kwaadaardig incident. Gezien de aard van de toenmalige samenlevingen was het onvermijdelijk dat de Tweede Wereldoorlog zou plaatsvinden. Net zoals de Eerste Wereldoorlog daarvoor ‘onvermijdelijk’ was en zo ook de talloze catastrofes en depressies tussen beide oorlogen en de vele vreselijke oorlogen die sindsdien hebben gewoed in Korea en Vietnam en Libanon en El Salvador. Oorlogen zijn onvermijdelijk zolang deze onderdrukkende maatschappij in zijn agressieve en zieltogende stadia de wereld domineert. Iemand hier beweerde dat de Derde Wereldoorlog al gaande is en dat het afvuren van de raketten het einde van de oorlog markeert, niet het begin. Als we het van die kant bekijken, dan is de Derde Wereldoorlog zoals die nu is onvermijdelijk door de aard van de maatschappij waar we in leven.
De oorlogshandelingen waar de Duitse HC-ers gisteravond zich verantwoordelijk voor maakten en over ontlaadden, waren niet bepaalde handelingen die alleen konden plaatsvinden onder één “duivels” individu als Hitler en door één volk dat ontaard is door zelfingenomenheid en doodsangst, zoals een deel van de Duitsers die hem ondersteunden, was. (Harvey wordt gevraagd dit te herhalen)
De rol die Hitler en het Duitse volk speelden was niet het resultaat van politiek beleid dat alleen gevoerd werd onder Hitler en in dit land (Duitsland). Dat de Duitsers deze gebeurtenissen onderzoeken en verantwoordelijkheid nemen voor de toekomst wil ik in alle opzichten aanmoedigen; maar wie van ons zou denken dat dit alleen gaat over wat er gebeurd is in de Tweede Wereldoorlog zou een vreselijke fout maken. Er is geen land of natie in de wereld waar een dergelijk onderzoek niet noodzakelijk is.
In elk land en altijd waren mensen en groepen van wie hun politiek gebaseerd was en is op dezelfde patronen die Hitler motiveerden. Dergelijke individuen en groepen mensen zijn prominent en sterk vertegenwoordigd in de heersende klasse van elk land. Zij maakten deel uit van de heersende klasse in al die landen van voor de Tweede Wereldoorlog en tot op de dag van vandaag. In elk land proberen deze invloedrijke groepen racisme, genocide, oorlog en vernietiging aan te wakkeren. Niet omdat ze vanaf hun geboorte niet zouden deugen – ze werden verwekt en geboren als goede mensen – maar omdat de conditionering van de onderdrukkende maatschappij hen dwong in deze onmenselijke rol.
Hitler was van weinig betekenis totdat geld van financiers uit de VS en Engeland hem vele jaren ondersteunde en het hem mogelijk maakte zichzelf imposant te presenteren aan de meest reactionaire Duitse heersers als een mogelijke vertegenwoordiger van hen. De financiers achter de Ku Klux Klan in de Verenigde Staten en die achter het Nationaal Front in Engeland zijn eigenlijk net zo duivels en net zo onmenselijk als Hitler en zijn aanhangers. Ze opereren onder verschillende nationale en culturele vlaggen, maar hun boodschap is dezelfde.
Zonder een analyse van de klassen in onze maatschappijen kan de Tweede Wereldoorlog en de dreiging van de Derde Wereldoorlog niet echt begrepen worden. De onderdrukkende maatschappij verandert jonge mensen die voorbestemd zijn om te regeren in geconditioneerde robots die zich alleen zorgen kunnen maken over winst. Als winst, of meer winst, of snellere winst, oorlog vereist, of een bloedbad en genocide, dan stampt de machine voort, zonder acht te slaan op menselijke waarden. Intelligentie verwordt tot enkel een excuus, rechtvaardiging of “verheerlijking” van de waanzin, schijnbaar niet in staat die te onderbreken.
De wreedheden begaan door het Derde Rijk zijn onvergeeflijk, onmenselijk en afschuwelijk en zullen voor altijd een waarschuwing blijven voor alle mensen. Maar mijn eigen trotse natie, de Verenigde Staten van Amerika, heeft geprobeerd de inheemse bevolking uit te roeien op een meedogenloze manier. Alleen de moed en de kracht van de inheemse volken in de VS en Canada wisten te voorkomen dat ze helemaal uitgeroeid zijn.
De wreedheden begaan door het Britse Rijk zijn ongelooflijk. Van de rubberwerkers in de Congo die op de plantages van de Belgische koning Leopold werkten, werden de handen afgehakt als ze niet genoeg rubber verzamelden. Dit is allemaal recente geschiedenis en die is nog een stuk minder wreed dan de geschiedenis van alle landen honderden jaren geleden.
De heersende klassen in alle maatschappijen zijn in een voortdurende oorlog met hun eigen bevolking. Gevangenissen, legers, politie, rechtbanken en wetten worden ingezet om de voortgaande dagelijkse rooftochten te legitimeren. Als oorlogen uitbreken, worden ze door de heersende klasse van een land altijd gretig gebruikt als voorwendsel om de bevolking van hun eigen land nog verder uit te buiten dan gewoonlijk. Er kunnen enorme winsten gemaakt worden en men kan grote invloed bereiken tijdens een oorlog. Natuurlijk, de heersende klassen willen het volk van het vijandelijke land altijd nog kaler plukken als ze dat kunnen veroveren.
Oorlog brengt niet werkelijk voordelen op voor de mensen met patronen van de heersende klasse, die aandringen op oorlog. Als menselijke wezens leiden zij ook enorm. Hun menselijkheid is vernietigd, hun zonen zijn vermoord en hun levens zijn ontwricht. Maar de patroonmatige rollen, waarin ze door de maatschappij zijn geconditioneerd, bieden hen geen keus; zij moeten zich op deze manier gedragen, zij moeten verslaan of verslagen worden in de eindeloze competitie, die het thema is in hun patroonmatige levens. De toevallige enkeling die in opstand komt, wordt een verrader genoemd en wordt streng gestraft. Veel mensen van de bezittende klasse van alle landen hebben hun leven gegeven in een poging zich te verzetten tegen het beleid van de klasse. Ondanks hun relatief geringe aantal behoren zij tot de duizenden mensen van de arbeidersklasse, boeren en mensen van de middenklasse die hun leven eveneens hebben gegeven in de strijd tegen oorlog en voor menselijkheid.
De vernietiging, uitgevoerd door de legers van het Derde Rijk, was verschrikkelijk, maar in dezelfde oorlog hebben de bommenwerpers van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zinloos hele populaties van Duitse steden verwoest, bewust brandstormen veroorzaakt waarmee de bevolking de dood in werd gejaagd. Het was zakenman President Truman die de atoombommen liet afwerpen die Hiroshima en Nagasaki wegvaagden. De grootmachten in Korea en de rol van de Verenigde Staten in Vietnam staan voor lange opeenvolgingen van wreedheden. In elk land gebruikt de bezittende klasse oorlog als een middel om eerst de mensen in hun eigen natie volledig uit te buiten en daarna, als dat succesvol blijkt in de oorlog, de mensen in andere landen.
Ik ben enthousiast over de prachtige ontlading van C. gisteravond en wat ze vertelde. Ze durfde alle thema’s onder ogen te zien waarnaar elke Duitser moet kijken. Maar als we bij dit onderwerp niet “Wij Duitsers” achter ons kunnen laten, dan komen we niet ver. We moeten verder kijken dan “Wij Verenigde Staters” of “Wij Britten” of “Wij Nederlanders”. Er is een klassensysteem in al deze landen. Hoewel de menswaardigheid van elk individu uit de heersende klasse eveneens is geruïneerd door die maatschappij, is de rol van dat individu beduidend anders dan de rol van iemand uit de arbeidersklasse of die van een jongere.
Mensen uit de Duitse arbeidersklasse vochten tegen het nazisme. Ze vochten niet altijd even bekwaam of verstandig; ze maakten ernstige tactische en strategische blunders. Maar als klasse vochten ze langdurig en veel van hun leiders hebben hun leven gegeven in die strijd. Dit gold voor elke land. Als we niet begrijpen dat oorlog nooit in de eerste plaats een oorlog is tegen andere landen, maar in de eerste plaats een oorlog tegen de gewone mensen in het eigen land, kunnen we oorlogen niet effectief stoppen.
Oorlog brengt iedereen in elk land tot armoede, behalve een kleine heersende kliek. Gewone mensen hebben de kracht om op elk moment een oorlog te stoppen. Alleen de verwarring waarmee we doordrenkt zijn, zorgt ervoor dat we blijven denken dat we een nationaal lichaam zijn en niet inzien dat de zeer onderdrukkende klassenstructuur over ons heerst. Alleen dit en de patronen van machteloosheid weerhouden ons ervan om oorlogen krachtig te beëindigen. Wij, de arbeidersklasse, boeren, intellectuelen en middenklasse en de individuele mensen van de bezittende klasse die hun klassenpositie hebben opgegeven om zich bij ons te voegen, moeten het klasse-gerelateerde karakter van oorlog gaan begrijpen, of we zullen weer bij de neus genomen worden, in naam van patriottisme, op weg naar onze eigen vernietiging.
De Tweede Wereldoorlog begon als een schijnbaar imperialistische oorlog. Een serie gebeurtenissen dwong uiteindelijk gewone mensen om te kiezen voor de ene en tegen de andere kant, maar enkel omdat diverse kansen om het conflict te voorkomen steeds weer op het juiste moment gemist waren. De nazi-beweging had in de beginjaren bijna elk moment makkelijk weggevaagd kunnen worden.
Ik geloof niet dat een eventuele oorlog tussen twee grootmachten in de toekomst een oorlog zal zijn voor de volkeren aan beide kanten. Ik denk dat we het krachtige besluit moeten nemen dat wij, de gewone mensen, oorlog zullen voeren met onze eigen mensen die oorlog veroorzaken, om hen te ontzetten uit hun macht, anders zullen al onze mooie slogans en onze enorme demonstraties erg weinig opleveren.
Oorlog betekent winst. Om een eind te maken aan oorlog, moeten we denk ik het beëindigen van de wapenwedloop en van het maken van winst uit wapens tot kern maken van ons beleid. Dat betekent misschien dat de maatschappij helemaal op de schop moet om dit voor elkaar te krijgen, maar dat zal waarschijnlijk sowieso moeten gebeuren. Het wordt steeds duidelijker dat onze maatschappij zo dolgedraaid is, zo dicht bij totale ineenstorting, dat we zelfs onze straten niet meer schoon kunnen houden zonder een fundamentele verandering in de maatschappij. We hebben niet langer scholen waar het veilig is voor leraren zonder een fundamentele verandering in de maatschappij. Er is geen schone lucht en schoon water meer zonder een fundamentele verandering in de maatschappij. De kleinste problemen worden in rap tempo onoplosbaar tenzij er een totale verandering in de maatschappij plaatsvindt. Ik wil graag alle counselers voorstellen om zo nu en dan een sessie te doen over hoe een echt fatsoenlijke, rationele maatschappij eruit zou zien en welke kleine stap ieder kan zetten om dit voor elkaar te krijgen. Waarschijnlijk zul je ontdekken dat dit grotendeels in overeenstemming is met ons doel om nucleaire wapens uit te bannen.
We moeten evenmin ontmoedigd of verward raken of blijven door de enorme hoeveelheid klussen die we nog te verrichten hebben. De waarheid is dat we maar één taak hebben en dat is om goed en weldoordacht te leven, wat daar ook maar voor nodig is. We verbannen nucleaire wapens tijdens ons ontbijt. Het valt allemaal binnen één en dezelfde taak.
Bedankt voor jullie aandachtig luisteren.
Overgenomen uit “Vroegere oorlogen en het gevaar van komende oorlogen” op pagina’s 301-306 van ‘Het hernemen van macht’
(Present Time 187, April 2017)
- - - -