Beeldend kunstenaars
(Visual artists)
Nog maar kort geleden ben ik de Internationale referentiepersoon voor de bevrijding van beeldend kunstenaars geworden, dus ik heb veel te leren over kunstenaars als mijn doelgroep. Ik zal met een aantal van hen spreken over wat ik weet.
Een deel van het mens-zijn
Kunstenaarsbevrijding gaat iedereen aan omdat kunst ons leidt naar de kern van wie we als mensen zijn, naar waartoe we in staat zijn, en naar hoe we willen dat onze samenlevingen eruit zien.
Overal zijn jonge en oude mensen die kunst maken. Het zijn onze tekeningen, verhalen, schilderijen, beeldhouwwerken, voorstellingen, foto’s, films en onze meubels. Onze liederen, gedichten, romans, quilts, ons aardewerk, onze ontwerpen, posters en de kaarten die we maken voor de mensen die ons lief zijn.
Wij mensen hebben sinds mensenheugenis kunst gemaakt. Kunstenaarschap behelst creativiteit, oorspronkelijk denken en intelligentie. Het is onderdeel van het leven en van het hebben van een creatief brein. Onze kunst verbindt, brengt vreugde, bemoedigt, leert en inspireert.
Het effect van een onderdrukkende maatschappij
Onderdrukkende samenlevingen, die gestoeld zijn op de angst niet te overleven en op oude pijn die zich opgestapeld heeft, hebben op een diepgaand niveau ingegrepen op onze creatieve intelligentie en op ons gevoel voor wat er allemaal mogelijk is. Zij hebben het ons moeilijk gemaakt onze van oorsprong grenzeloze nieuwsgierigheid en verbeeldingskracht aan te spreken en deze soms zelfs helemaal onzichtbaar gemaakt.
De kunst die wij als jonge mensen met plezier maakten en vrijelijk deelden werd vaak met desinteresse en oordelen bekeken en vergeleken. Dat heeft ertoe geleid dat we het alleen gingen doen, in een poging ons brein, en datgene wat voor ons van waarde was, te ‘beschermen’. Velen van ons die tentoonstellen, optreden of ons werk op een andere manier delen hebben geleerd om bovenop dit isolement te functioneren.
Onze worstelingen als kunstenaars
Dit zijn enkele van de worstelingen waar we op dit moment als kunstenaars mee te maken hebben:
- Kunstenaarsonderdrukking is gefundeerd op klasse-onderdrukking. ‘Wie is een kunstenaar?’ is een verwarrende vraag, omdat deze vaak gesteld wordt in de context van klasse en ras.
- Verslagenheid van vroeger, gebrek aan ondersteuning en tijd, leven in een maatschappij met oorlog, armoede, geweld, klasse-onderdrukking, racisme en seksisme, maken het een uitdaging voor velen van ons om een leven als kunstenaar na te streven. Diegenen onder ons die het maken van kunst in het middelpunt van hun leven hebben behouden, vechten voortdurend voor onze intelligentie tegen de onderdrukking en verwarring in.
- Ons werk als kunstenaars draagt bij aan een bloeiende economie, maar we krijgen enkel een fractie uitbetaald van de waarde die ons werk heeft, als we al betaald worden. Mensen die proberen een carrière in de kunsten op te bouwen wedijveren met elkaar om de zeer schaarse middelen.
- De bezittende klasse en andere onderdrukkende krachten maken ons, tegen onze wil, medeplichtig aan het uitdragen en verstevigen van hun macht. Kunst wordt regelmatig gebruikt om te restimuleren en de meest behoudende tendensen in de maatschappij te promoten. De kunstenaars die dit soort werk produceren worden hier soms heel goed voor betaald.
Toch wordt het leeuwendeel van de kunst en kunstenaars gezien als een randverschijnsel en als niet belangrijk. Veel kunstenaars accepteren deze positie en verwelkomen die zelfs, om zo hun integriteit en denkvermogen te kunnen behouden. Onderdeel van onze bevrijding als kunstenaars is dat we werken aan eenheid met alle andere kunstenaars. Dit houdt ook in dat we ons uitspreken tegen kunst die mensen manipuleert middels restimulatie, zonder ons af te zetten tegen de kunstenaars die dit soort kunst maken. - Grote bezuinigingen op subsidies hebben een negatief effect op culturele instituten zoals musea en centra voor kunst en cultuur. Publieke radio- en televisieomroepen liggen onder vuur.
- Seksisme en racisme zijn dominant aanwezig in de kunstindustrie. Voor vrouwen en mensen die deel uitmaken van de meerderheid van de wereldbevolking is het veel minder makkelijk om fondsen los te krijgen, hun werk tentoongesteld te krijgen in musea en evenveel te verdienen als witte mannen.
- Lagere subsidies en lagere studiebeurzen maken het voor mensen uit de arbeidersklasse en arme studenten moeilijk om kunst te studeren.
In verlaten wijken en panden hebben zich vaak kunstenaars gevestigd van inheemse, arme of arbeidersklasseafkomst, en zij hebben daar kunstenaarsgemeenschappen gevormd. Panden in deze wijken worden opgekocht en overgenomen voor ongebreidelde projectontwikkeling door de bezittende klasse. De kunstenaars worden hierdoor verder naar de rand van de stad verdrongen en vaak, onterecht, verantwoordelijk gehouden voor het veranderen van een volksbuurt in een hipsterbuurt.
Kunstenaars als wereldveranderaars
Door de hele geschiedenis heen proberen wij kunstenaars ons publiek te betrekken bij actie door middel van optredens op straat, posters, aanplakbiljetten, gesproken woord en nog veel meer soorten kunst. We richten de aandacht van het publiek op de vele bevrijdingsbewegingen en op de schade die onze natuurlijke omgeving aangedaan wordt. We gaan met ons werk naar buurten, gevangenissen, scholen en ziekenhuizen en creëren zo een plaats voor schoonheid en voor spel, plekken waar geleerd kan worden en waar contact kan plaatsvinden.
Cruciale onderwerpen voor de wereld zijn onder anderen het terugdraaien van de klimaatverandering, het beëindigen van klassisme en het opheffen van alle andere scheidslijnen, en HC voor iedereen beschikbaar maken. We hebben vrij en creatief denkende mensen nodig. Als kunstenaars moeten we onze contacten opbouwen en versterken met iedereen om ons heen, speciaal daar waar we gescheiden zijn geraakt van de arbeidersklasse. Het is nodig dat wij onze plaats in het centrum van HC opeisen en ontladen over het moment of de plek waarop we het opgegeven hebben om ons brein te ‘beschermen’. We moeten uitreiken naar anderen en het noodzakelijke werk doen waardoor we in staat zullen zijn een maatschappij op te bouwen waarin creativiteit en kunst alom aanwezig zijn.
Present Time 188, juli 2017
- - - -