Herstellen van ons verdriet over het klimaat
(Healing Our ‘Climate Grief’)
Handout COP26
Klimaatverandering brengt ernstige schade toe aan de aarde en alle levende wezens. Naarmate we ons daar meer bewust van worden en ook van onze ontoereikende reactie hierop, komen allerlei gevoelens bij ons op. We kunnen ontmoedigd raken door de beperkte respons van de landelijke overheid gezien de omvang van de klimaatverandering. We kunnen ons machteloos en uitgeput voelen, omdat de meeste mensen niet geïnformeerd of zelfs onverschillig lijken over de klimaatcrisis. We kunnen ons overweldigd voelen door sombere wetenschappelijke rapporten, bijvoorbeeld over het snel smeltende ijs, en door nieuws over rampzalige weersomstandigheden. Veel jonge mensen verliezen hun hoop op de toekomst en vragen zich af of het nog wel verstandig is om een gezin te stichten en kinderen te krijgen in een wereld die op de rand van de afgrond staat. Dus velen van ons voelen woede, wanhoop en intens verdriet.
Gevoelens opmerken
Deskundigen komen erachter hoe de toenemende zichtbaarheid van de klimaatverandering de geestelijke gezondheid beïnvloedt. Ze omschrijven het als ‘climate grief’, verdriet over het klimaat: depressie, angst en rouw over klimaatverandering. De American Psychological Association bracht in 2017 een rapport uit over emotioneel trauma ten gevolge van klimaatverandering. Het rapport stelt dat steeds meer mensen “allerlei verschillende emoties voelen, waaronder angst, woede, gevoelens van machteloosheid, of uitputting”. Joëlle Gergis, een prijswinnende wetenschapster uit Australië, beschrijft de “kolkende woede” die zij ervaart vanwege de klimaatverandering. Ze zegt : “Ik betrap mezelf erop dat ik zo maar moet huilen... wat opkomt is puur verdriet”. Gergis erkent dat ze “de emotioneel bevroren gevoelens van zichzelf moet ontdooien” om klimaatverandering effectief aan te pakken.
Gevolgen als we niet herstellen van beschadiging
Niet-verwerkte en opgekropte gevoelens kunnen ons op veel manieren schade toebrengen. Verdriet, angst en frustratie waar je niet van herstelt, lijken het nemen van initiatief in de weg te staan en onze hoop voor de toekomst af te zwakken. Onverwerkte pijnlijke gevoelens kunnen ons uitputten en ons vermogen verstoren om onze intelligentie volledig in te zetten voor de wereld om ons heen. Emotionele schade staat ons in de weg om goed na te denken over wat er moet gebeuren en om passend en effectief te handelen, in dit geval om een einde te maken aan de afbraak van het milieu. Velen van ons proberen dit soort gevoelens te negeren als iets onbelangrijks en als iets om opzij te schuiven, en we doen alsof ze er niet toe doen. Maar dit kan ons moedeloos en wanhopig maken. Het kan moeilijk zijn om gemotiveerd te blijven en om bezig te blijven met het aanpakken van de klimaatcrisis, tenzij we de emotionele schade herstellen.
Sommigen proberen hun verdriet en woede in te zetten als stimulans voor hun werk rond klimaatverandering. Dit werkt net als kerosine in een benzine auto. Er komen problemen met de verbranding, het geeft een rokende motor en uiteindelijk staat de motor in brand. Er zal een ingrijpende reparatie nodig zijn om de boel weer aan de gang te krijgen.
We hebben mogelijkheden nodig om voluit ons verdriet te uiten over de schade die aan de aarde wordt toegebracht. Dit kan ons enorm veel energie geven en helpt ons beter na te denken. Het herstellen van verdriet over het klimaat kan ons de energie en ambitie geven die we nodig hebben om adequaat te reageren op de klimaatcrisis.
Herstellen van het verdriet over het klimaat
Het is nog steeds mogelijk om de gevolgen te beperken van de rampzalige klimaatverandering die door mensen wordt veroorzaakt, en het milieu te herstellen. Velen van ons willen grotere dingen voor elkaar krijgen. We willen het tij van de verwoesting ten gevolge van klimaatverandering keren. We willen nog meer schade voorkomen en we willen zoveel mogelijk al bestaande gevolgen omkeren. Wetenschappers willen de wetenschappelijke wereld stimuleren en het publiek informeren. Activisten willen steeds meer mensen betrekken bij de beweging om klimaatverandering aan te pakken. Jonge mensen willen weer hoop en vertrouwen krijgen in hun toekomst. Docenten willen betere manieren bedenken om les te geven over de klimaatcrisis. Ieder van ons wil beter worden in het effectief aanpakken van klimaatverandering.
Tegelijkertijd staan gevoelens van woede, angst en verdriet ons heldere denken over wat er moet gebeuren, in de weg. We willen onszelf en de mensen om ons heen graag organiseren om de noodzakelijke keuzes te maken. Maar dit is moeilijker als je je verdriet over het klimaat niet verwerkt hebt. Wij allemaal -wetenschappers, leken, mensen uit alle lagen van de bevolking en de maatschappij- moeten uit onze verdoving ‘ontwaken’, als we te maken krijgen met ellendig nieuws over schade door klimaatverandering. We moeten gevoelens die opkomen, ‘ontdooien’ en ze loslaten. Alleen op deze manier kunnen we het meest adequaat en effectief reageren op de klimaatcrisis.
Zo kunnen we dit doen
We hebben gereedschap dat effectief is bij het herstellen van verdriet over het klimaat. Dit geeft mensen meer moed en energie om het werk rond klimaatverandering aan te pakken. Werken aan herstel gaat het best in een netwerk van mensen die elkaar ondersteunen bij het opmerken, delen en loslaten van gevoelens van verdriet over het klimaat. Het herstelproces is heel toegankelijk en vindt plaats in een veilige omgeving. Mensen leren dit steeds beter te gebruiken. Dit gereedschap kunnen we delen met onze eigen groepen en organisaties. Het biedt ook informatie over hoe we netwerken kunnen opbouwen die het werken aan het herstellen van verdriet over het klimaat blijvend ondersteunen.
- - - -